Ẩn sau những hội quán Trung Hoa, những dãy nhà lụp xụp của những con phố cổ khu vực Chợ Lớn – TPHCM, các lớp võ của người Hoa vẫn sáng đèn hằng đêm để chờ đón những người con ly hương đã chọn Việt Nam làm quê hương thứ 2 của mình.G.N
Phát triển để bảo tồn 1 nền văn hóa
Võ thuật Trung Hoa du nhập Việt Nam từ rất sớm, gần như đã có một nền võ học Trung Quốc ảnh hưởng đến Việt Nam ngay từ khi những người “khách” từ phương Bắc xa xôi đặt chân lên xứ sở phía nam này.
Người xưa Nam Việt thường phân biệt rất rõ võ Trung Hoa và võ Việt bằng 2 chữ: võ ta - võ Tàu. Đến thế kỷ thứ 18, hàng đoàn người Minh Hương theo chân đoàn quân phản Thanh phục Minh thất bại xâm nhập Việt Nam, chọn Sài Gòn – Gia Định làm quê hương thứ 2 của mình.
Chỉ để rèn luyện thân thể ban đầu, huấn luyện quân binh giữ gìn trật tự, võ thuật của Châu gia, Hồng gia, Thái Lý Phật chỉ mang tính hạn hẹp, chưa thoát khỏi những bức tường rào của các gia đình người Minh Hương ly xứ.
Dần dà, những Hội quán của 5 bang hội: Quảng Đông, Triều Châu, Phúc Kiến, Hẹ, Hải Nam qui tập những con người xa xứ nhằm để trao đổi văn hóa giữ gìn truyền thống của một xứ phương Bắc xa xôi và giúp đỡ nhau làm ăn lần lượt ra đời.
Sau những giờ làm việc, các thanh niên người Việt gốc Hoa tập trung lại để nghe người già kể về cố hương xa xôi, để tập viết chữ Hán văn Tàu, để nghe điển tích Hạng Võ – Lưu Bang, và để cùng nhau rèn võ luyện sức khoẻ.
Rồi như “mưa dầm thấm đất”, võ thuật Trung Hoa dần thoát thai và hoà nhập vào cộng đồng võ thuật Việt Nam nhờ vào những Hội quán như thế để bảo tồn một nền văn hoá.
Một nền võ học đa dạng
Gia nhập làng võ và nhanh chóng phát triển mạnh, võ thuật Trung Hoa thể hiện rõ nét tính đa dạng của mình với sự góp mặt đủ môn phái: từ Thiếu Lâm Bắc Phái mạnh mẽ về cước, từ Thái Cực Quyền uyển chuyển nhẹ nhàng, Thái Cực Đường Lang nhanh gọn đến Hồng Gia Quyền nội công thâm hậu.
Hầu như tất cả các anh tài đều về tụ họp quanh Chợ Lớn, vùng đất được xem là 1 thành phố Trung Hoa nhỏ bé tại Việt Nam. Những tên tuổi lớn lần lượt ra đời như Đỗ Phi Long, Triệu Trúc Kê, Tạ Ngọc Long hay Châu Trí Hùng.
Mà với người Trung Hoa, truyền thống “văn vô đệ nhất, võ vô đệ nhị” đã kích thích thích phát triển của các võ đường. Đến đầu những năm 30 của thế kỷ 20, các đệ tử của Hoách Nguyên Giáp cũng thâm nhập Sài Gòn để mở Tinh Võ Môn trên đường Cây Mai - Võ Tánh (Nguyễn Trãi hiện nay).
Dần dần không chỉ thanh niên người Hoa mà cả thanh niên người Việt cũng theo học và góp phần phát triển các môn phái của mình.
Hòa nhập vào cộng đồng võ học Việt Nam
Theo Võ sư Lưu Kiến Xương, Trưởng môn Nhân Nghĩa Đường, hiện có khoảng 5.000 võ sinh đang tập luyện tại hơn 10 võ đường được phân bố rải rác trong quận 5 và 6. Ở hầu hết các võ đường đều có những đội lân sư rồng cùng những người thầy danh tiếng.
Mặc dù mang tiếng là võ Tàu, nhưng các môn phái đều gia nhập và nằm dưới sự quản lý của Liên đoàn võ thuật cổ truyền Việt Nam và Hội võ cổ truyền TPHCM. Lượng võ sinh theo học đông nhất vẫn là phái Thái Lý Phật mà chúng ta hay gọi nôm na là Thiếu Lâm.
Tụ quanh khu Chợ Lớn, các võ đường lớn có uy tín là Nhân Nghĩa Đường, Thắng Nghĩa Đường luôn thu hút lượng võ sinh đông đảo đến tập.
Riêng đội lân Nhân Nghĩa Đường, ngoài hàng loạt giải thưởng lớn về biểu diễn lân sư rộng trong nước và ngoài nước, đây còn là lò chữa trị trật đã khá nổi tiếng và có uy tín của khu vực do chính tay Lưu sư phu chuẩn đoán và chữa trị.
Đội rồng của Nhân Nghĩa Đường từng biểu diễn khá thành công hình ảnh con rồng 300m trong dịp Thành phố kỷ niệm 300 năm (năm 1998).
Và mới đây, với 100 dàn trống được mua tận bên Trung Quốc để chuẩn bị phụ họa cho chương trình đón đòn bánh tét kỷ lục ghi vào sách kỷ lục thế giới, đội lân sư rồng của Nhân Nghĩa Đường sẽ góp phần mang lại một cái Tết Nguyên đán Ất dậu đến cho người dân TPHCM.
Phát huy tinh thần võ học phương Đông trên khắp thế giới
Trong làng võ tại TPHCM, không ai xa lạ với câu chuyện về vị võ sư…câm điếc ! Đó là võ sư Trần Cẩu luôn được mọi người nhớ đến với những điệu “múa khỉ” kỳ ảo, biến hóa đến nỗi tên ông người ta gọi là “Hầu nhân”.
Không mấy ai xa lạ với loài động vật có những đặc điểm, hình dáng và sinh hoạt giống con người – khỉ. Khán giả truyền hình thì quá quen thộc với chú khỉ ngộ nghĩnh, thông minh trong Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân.
Nhưng đó là chuyện của phim ảnh, còn ngoài đời VN vẫn có một Tôn Ngộ Không hóm hỉnh, vui tươi chẳng kém trong phim. Võ sư Trần Cẩu luôn được mọi người nhớ đến với những điệu “múa khỉ” kỳ ảo, biến hóa đến nỗi tên ông người ta gọi là “Hầu nhân”.
Ông năm nay đã ở tuổi 68 nhưng người vẫn còn dẻo dai, khỏe mạnh. Võ sư Trần Cẩu sinh ra ở sinh ra tại Chợ Lớn nhưng vốn người Quảng Đông (Trung Quốc). Tuổi thơ sớm chịu cảnh côi cút, trôi dạt.
Năm 16 tuổi, ông lâm bệnh nặng trong cảnh không ai chăm sóc tưởng đâu đã yểu mệnh. Võ sư Lưu Hào Lương, trưởng môn phái Thiếu Lâm Châu Gia ở Chợ Lớn ra tay cứu chữa.
Ông thoát bệnh nhưng di chứng để lại là câm, điếc. Thọ ơn võ sư cứu sống, ông xin suốt đời theo thầy hoc võ. Cậu bé Cẩu tuy dị tật nhưng vốn bản tính thông minh, bắt chước giỏi.
Ông chăm chỉ luyện tập bất kể thời gian, không nề hà những bài khó nhọc. Thấy ông chịu khó, võ sư Lưu Hào Lương tận tâm truyền đạt võ công, thương như con ruột.
Đặc biệt, Trần Cẩu có trí nhớ rất tốt, mỗi khi có dịp xem môn phái khác biểu diễn ông đều làm lại được.
Tuy vóc người nhỏ bé, chỉ cao chừng 1,40 m nhưng Trần Cẩu quyết tâm luyện tập để đạt đến đỉnh cao của môn võ khỉ này. Hằng đêm ông còn miệt mài để học chữ Hoa, tẩn mẫn viết từng chữ ra giấy.
Theo ông, không nói được thì phải đọc được để không phải làm một võ sư mù chữ. Ông còn tự học chữ Việt để đọc sách, báo.
Năm 30 tuổi người cha nuôi muốn ông yên bề gia thất nhưng ông đã từ chối, quyết theo nghiệp võ cho đến cuối đời. Sau khi võ sư Lưu Hào Lương qua đời, con trai Lưu Kiếm Xương của Cố võ sư này tiếp quản công việc.
Trần Cẩu vẫn tận tâm cùng môn phái và được võ sư Lưu Kiếm Xương quý trọng như người anh cả. Những ngày đoàn Nhân Nghĩa Đuờng đi biểu diễn, sau những pha song đấu, hỗn chiến, biểu diễn nội công… hào hứng là phần biểu diễn đầy hào hứng của võ sư Trần Cẩu.
Tiết mục Hầu quyền trong đoàn luôn thu hút đông đảo người xem. Tiếng tăm võ sư Trần Cẩu ngày càng bay xa. Học trò khắp nơi xin về học, đa số đều là những võ sư có tiếng tăm ở Mỹ, Pháp, Úc….
Nhưng ông là người nghiêm khắc, chỉ nhận học trò phải thật sự yêu thích môn này, biết kính trọng thầy và chịu khó. Còn học phí thì “tuỳ hỉ”, nếu người nào thật sự mong muốn học ông sẵn sàng truyền hết ngón nghề và hoàn toàn miễn phí.
Chính vì khuyết tật không nói được thành ra ông có thể dạy võ cho bất cứ người có quốc tịch nào. Võ sư Jean Jacque, người Pháp, đã viết một bức thư cho ông “Con mong muốn được thầy chỉ dẫn và con sẽ cố gắng tập luyện hết sức mình…”.
Võ sư Trần Cẩu đọc xong ra vẻ vừa ý vì cậu học trò Tây rất lễ độ.
Tuy ở cái tuổi gần đất xa trời nhưng trông ông vẫn còn gân guốc, tráng kiện, đi quyền vô cùng khéo léo, nhanh nhẹn. Và ở đoan Nhân Nghĩa Đường ông vẫn là một võ sư đặc biệt nhất.
Cùng xuất thân từ võ đường Thiếu lâm Châu Gia ở Chợ Lớn (quận 5, TPHCM nhưng cũng khong thua kém sư thúc Trần Cẩu khi hiện có gần 200 môn sinh ngày ngày miệt mài luyện tập võ thuật cổ truyền Việt Nam hăng say tại San Jose (Mỹ, võ sư Thomas Tăng (sinh năm 1961 tại Chợ Lớn).
Vốn là người gốc Trung Trung Hoa, lại cảm phục và mến tài của thầy Tổ môn phái, cố võ sư Lưu Hào Lương, trưởng môn phái Thiếu Lâm Châu Gia ở Chợ Lớn cũng như con trai của thầy, võ sư Lưu Kiếm Xương, người đã nối nghiệp cha khi tiếp quản võ đường Nhân Nghĩa Đường ở Chợ Lớn (võ đường từng giành HCB Liên hoan Lân Sư rồng Quốc tế tại Singapore năm 2000) nên đã tìm đến võ đường Nhân Nghĩa Đường ở quận 5 để bái Tổ từ năm 1977.
14 năm theo thầy Xương luyện ngũ hình quyền trong võ Thiếu lâm: long hình, xà hình, hạc hình, hổ hình và hầu hình, đặc biệt là hau hình gồm 180 chiêu thức, lưu truyền nổi tiếng trong giang hồ, trình độ võ thuật của Thomas Tăng ngày càng tiến bộ không ngừng.
Những chuyến du đấu, biểu diễn trong và ngoài nước của võ đường Nhân Nghĩa Đường đã giúp võ sư trẻ này tích lũy khá nhiều kinh nghiệm thi đấu, biểu diễn cũng như có nhiều dịp tiếp thu những tinh hoa của các môn võ thuật khác.
Năm 1991, với vốn liếng võ thuật khá đầy đủ, Thomas Tăng sang định cư tại Mỹ cùng gia đình. Nhưng ước mơ chảy bỏng khi muốn được mang võ học của mình giúp ích cho đời, nhất là với bộ phận thanh, thiếu niên người Việt – Hoa đang sinh sống xa quê hương.
4 năm sau khi đến Mỹ, Thomas Tăng đã có một lò võ Châu Gia Quyền (môn phái tổ hợp tất cả các tinh hoa của Thiếu Lâm để bổ sung thêm vào các chiêu thức của môn phái) bề thế mới được khai trương tại San Jose với gần 200 võ sinh tham gia tập luyện.
Với phương châm “Tập luyện khỏe mạnh và tự tin trong cuộc sống mới” dựa trên nền tảng võ thuật cổ truyền của dân tộc, hàng ngày, sau khi làm việc cực nhọc tại công ty máy tính, Thomas Tăng lại tìm nguồn vui của mình trong việc truyền dạy cho môn sinh của mình.
Trong chuyến trở về Việt Nam trên võ đường Nhân Nghĩa Đường (trên lầu 3 khu chung cư cổ ở bến Hàm Tử, quận 5) để thăm lại thầy Xương cũng như dự lễ Tổ môn phái vào ngày 21-6 âm lịch, võ sư hồ hởi cho biết, hiện nay môn phái phát triển rất mạnh và tạo được tiếng vang lớn.
Đặc biệt là tại giải Châu Gia Quyền toàn nước Mỹ, võ đường của Thomas Tăng đã giành được 1 HCV và 1 HCB, mang lại niềm tự hào cho môn võ thuật Việt – Hoa có xuất xứ tại Chợ Lớn, TPHCM.
Võ sư Thomas Tăng cũng cho biết, trong suốt thời gian định cư tại Mỹ, anh vẫn luôn đi đi về về lại Việt Nam để tiếp tục tiếp thu những chiêu thức mới của thầy Xương để bổ sung vào kho kiến thức võ học của mình.
Trong suốt quá trình truyền bá võ học của mình tại nước Mỹ xa xôi, võ sư Thomas Tăng luôn được sự động viên và giúp đỡ rất nhiều của các sư phụ, sư huynh, sự đệ từ Việt Nam cũng như ngay tại nước Mỹ.
Tại võ đường của mình ở San Jose, nhiều võ sinh nước ngoài vẫn thường được về Việt Nam trực tiếp thọ giáo thêm với thầy Lưu Kiếm Xương và võ sư Trần Cẩu tại võ đường Nhân Nghĩa Đường ở Chợ Lớn.
Trong số các võ sinh người nươc ngoài trở về Việt Nam để thọ giáo môn phái của mình có Jean Jacques Venot người Pháp. Không chỉ thọ giáo võ học, Jean Jacques còn học thêm tiếng Việt, và … lấy vợ Việt Nam luôn.
Hiện nay, không chỉ có Thomas Tăng, còn nhiều học trò của thầy Lưu đang ngày ngày lưu truyền võ thuật phương Đông nói chung và võ thuật Việt – Hoa tại Úc, Canada, Pháp…
Cùng nhâm nhi từng ngụm cà phê cóc vỉa hè ở khu phố cổ Chợ Lớn, quận 5 trước khi về nước, võ sư Thomas Tăng nhắn gửi sẽ đem hết tâm huyết của mình để quảng bá hình ảnh võ thuật cổ truyền của dân tộc Việt – Hoa để phát triển ngày càng rộng khắp trên nước Mỹ, vì không chỉ là võ học, mà đó còn là cái đạo lý để mọi người hãy đừng quên cội nguồn của mình.
Hàng đêm vẫn có hàng ngàn thanh niên say mê luyện võ, múa kiếm sau những dãy nhà cổ của khu Trung Hoa, để rồi mặc thời gian trôi qua, những giá trị truyền thống thể hiện qua từng thế võ, đường quyền vẫn trường tồn trong lòng những người ly hương nhưng sống trọn vẹn nghĩa tình với vùng đất đã nuôi dưỡng họ từ 300 năm nay.
Sat Jan 11, 2014 4:47 pm by nickgi
Tiêu đề: Vỗ thuật Trung Hoa giữa lòng Sài Gòn 
